Als vliegtuigfabrikant die ook auto’s produceerde, maakte Saab regelmatig verwijzingen naar hun vliegende producten. Het meest duidelijke voorbeeld daarvan was de Viggen. Maar is dit ook werkelijk een bliksemschicht zoals Saab ons graag deed geloven?
Tekst: Natan Tazelaar Fotografie: Ingmar Timmer
Het doet denken aan mijn schooljaren. Destijds was een Saab voor mij een auto waar aardrijkskunde- en godsdienstdocenten in reden. Een merk met een stoffig ribbroekenimago en een extreem behoudende en eigenwijs afwijkende designfilosofie. Saab-adepten omschrijven dit graag als ‘traditiegetrouw’, maar het was in de jaren tachtig oorzaak van gestaag teruglopende verkoopaantallen.
Tom Walkinshaw
General Motors had daarom na de gedeeltelijke overname van Saab – vijftig procent van de aandelen – in 1989 daarom een duidelijk andere koers in gedachten. Te lang hadden de Zweden voortgeborduurd op de reputatie van de 900 (Turbo). Met een volledig nieuwe 900 op basis van de Opel Vectra in 1994 deed GM’s verjongingskuur zijn intrede, overigens tot groot ongenoegen van veel verstokte merkliefhebbers, die niet beseften dat de rek er simpelweg helemaal uit was. In 1998 werd de 900 na ingrijpende wijzigingen tot 9-3 omgedoopt, maar er zat meer aan te komen.
Een nog duidelijker voorbeeld van de vernieuwingsdrang die vanuit Amerika werd aangestuurd, was de wens om een echt sportief model in het gamma op te nemen. In 1996 werd daarom de 900 Concept Coupé gepresenteerd en voor die tijd was dat een schok. Een bedeesd merk als Saab kwam opeens met een knalgele driedeurs hatchback, die was volgehangen met spoilers en skirts. De sportieve afdeling van Saab had ook de hulp ingeroepen van Tom Walkinshaw Racing (TWR), die actief betrokken waren bij het Arrows Formule 1-team en de Le Mans-overwinningen van Jaguar. Het duurde uiteindelijk nog vier jaar om het radicale conceptmodel tot het productiestadium te krijgen. Het resultaat werd ‘Viggen’ genoemd, Zweeds voor ‘bliksemschicht’. De naam verwijst naar de Saab 37 Viggen, een gevechtsvliegtuig met een zogenaamde delta wing. Deze driehoekige vorm is terug te vinden in het speciale Viggen-logo op de auto.
Rubberachtig
Van buiten oogt de auto al zeer potent en bij het instappen valt direct de mix van sportief en comfortabel op. De stoelen ogen niet alleen goed, met hun donkerblauwe lederen vlakken, maar zitten ook heerlijk en geven de juiste zijdelingse steun. In de voorste rugleuningen is het driehoekige Viggen-logo geperst en ook op de dorpelbescherming staat de typenaam in grote letters. Het stuurwiel is anders in dit model, evenals de bekleding van de middenconsole, waar het contactslot te vinden is. Een frats die ik nooit begrepen heb, maar waar Saab-rijders enorm trots op zijn.
Wanneer we de sleutel omdraaien, volgt er geen scherpe blaf, ondanks een speciaal uitlaatsysteem. Een beetje een tegenvaller, want de eerste indruk leek prima. Toch is deze 2,3 liter viercilinder turbomotor hetgene waarmee de Viggen zich onderscheidt van de reguliere 9-3. De technici uit Trollhättan zijn niet over één nacht ijs gegaan. Met de motor van 224 pk (later zelfs 233) en 342 Nm was de indrukwekkende sprinttijd van 6,8 seconden naar 100 km/h mogelijk – de gewone 9-3 met 2.0 turbo had ‘slechts’ 185 pk. De Viggen is dan ook zeker niet langzaam, maar de beleving in het algemeen is niet sportief. Wanneer je bijvoorbeeld in een BMW M rijdt, dan rijd je ook echt in een andere dan reguliere BMW. In vergelijk met de gewone 9-3 is dat bij de Viggen niet het geval. Je moet het wollige weggedrag, de wat doodse besturing en de rubberachtige versnellingsbak eerst goed leren kennen om er vol vertrouwen hard mee te kunnen gaan. En dan nog is de communicatie vanuit het onderstel zeer afstandelijk. Aan de motor ligt het niet, want met eerdergenoemde prestaties en zijn relatief soepele karakter is het optimaal genieten. Vooral in rechte lijn. Destijds had de Porsche 911 qua tussenacceleraties zelfs moeite met de Viggen. Niettemin is deze Saab toch veel meer een prettige, snelle reiswagen dan een sportieve rijdersauto.
[gallery ids="14654,14653,14652"]Wat de Viggen tegenwoordig vooral aantrekkelijk maakt, is dat er slechts zo’n 4.600 exemplaren van zijn gebouwd. Dat geeft de auto een zweem van exclusiviteit. De vijfspaaks 17-inch wielen, skirts, achterspoiler en helemaal deze speciale kleur Lightning Blue geven de Viggen net even dat beetje extra dat andere Saabs missen. Als eerbetoon aan de meest wendbare en veelzijdige straaljager van het merk is de Saab 9-3 Viggen dan ook zeker geslaagd. Sportief is hij echter geenszins, waardoor we dan ook niet anders kunnen dan concluderen dat de Viggen zijn missie niet met succes heeft volbracht.
| SAAB 9-3 VIGGEN | |
|---|---|
| Motor | 2,3 liter viercilinder turbo benzinemotor, 224 pk bij 5.500 tpm, |
| Koppel | 342 Nm bij 2.500 tpm |
| Transmissie | Handgeschakelde vijfbak, voorwielaandrijving |
| L x B x H in cm | 464 x 171 x 143 |
| Wielbasis in cm | 260 |
| Gewicht in kg | 1.365 |
| 0-100 in sec. | 6,8 |
| Top in km/h | 250 |
| Prijs 2001 in euro | Vanaf 60.000 |
| Huidige prijs in euro | Circa 20.000 |