Wat is er toch gebeurd met die klassieke rammelbak, de New Yorkse gele taxi? U weet wel, die benzineslurpende Ford Crown Victoria die op de (meestal met tape bij elkaar gehouden) achterbank voldoende ruimte biedt aan een olifant, en een kofferbak waarin met gemak twee lijken passen.
Vóór de Crown Vic was er de iconische, op een kist lijkende Checker Cab, beroemd geworden door de tv-serie ‘Taxi’ en de klassieke speelfilm ‘Taxi Driver’ uit 1976 met Robert DeNiro. Momenteel zien de New Yorkse gele taxi’s er onwennig uit, net als de voortdurend veranderende skyline en de schone straten. De Crown Vic verdwijnt uit beeld en wordt vervangen door politiek correcte, duurzame hybrides, zoals de Nissan Altima, de Prius en Camry van Toyota en de Ford Escape Hybride. Zoals geschetst in een eerdere column, klaagden de New Yorkers steen en been. De nieuwe auto’s zijn krap en oncomfortabel, en voor een New Yorker heb je het dan verbruid, hoe goed de auto’s ook voor het milieu zouden zijn.
Vandaar dat New York in 2011 een wedstrijd uitschreef voor een uniforme taxivloot, onder de titel ‘De taxi van morgen’. Met tot ieders verbazing een niet-Amerikaanse winnaar: de Nissan NV200, die het midden houdt tussen een Londense ‘black cab’ en een minivan voor een kinderrijk gezin. Al meteen barstte de kritiek los, want het voertuig was noch hybride, noch rolstoelvriendelijk. Niettemin werd het project gezien als een van de historische mobiliteitsinitiatieven van vertrekkend burgemeester Bloomberg. Maar te vroeg gejuicht. Onlangs blokkeerde een rechter het plan, met als argument dat de NY Taxi and Limousine Commission de grenzen van haar autoriteit overschreed. De klagers in de zaak noemden het ‘ernstig misbruik van de uitvoerende macht, vergelijkbaar met de mislukte poging van de burgemeester om de verkoop van grote flessen suikerhoudende frisdrank te verbieden.’ De rechter steunde het protest in zijn schriftelijke vonnis: ‘De wetten en regels van de stad verstrekken geen mandaat om de houders van taxivergunningen te dwingen een bepaald voertuig te kopen.’ Vorig voorjaar torpedeerde een andere rechtszaak het ‘Taxi van morgen’-plan, met als argument dat ‘stedelijke wetgeving taxi-eigenaren ook een hybride optie moet bieden.’ En dan loopt er nog een zaak waarin de klagers stellen dat de Nissan NV200, die in 2014 in gebruik zou worden genomen, in feite een busje is, waarvoor wettelijk is vastgelegd dat het faciliteiten moet hebben voor mensen met een lichamelijke beperking. Vanzelfsprekend gaat Nissan, dat voor tien jaar een contract had gesloten van een miljard dollar, proberen de productiekosten en gemaakte investeringen op de opdrachtgever te verhalen (volgens een woordvoerder al meer dan vijftig miljoen dollar). Kortom: het is één grote borrelende modderpoel.
Om de verwarring nog groter te maken, is er sinds afgelopen zomer een nieuw fenomeen: appelgroen gekleurde taxi’s. De ‘Boro Taxi’ (afkorting van borough, ofwel ‘buurt’) is bedoeld voor de vier om taxi’s schreeuwende wijken buiten Manhattan waar de yellow cab zelden komt. Traditioneel gebruiken de mensen in Brooklyn, Queens, de Bronx en Staten Island gebruik van gypsy cabs – semilegale, rondzwervende taxi’s zonder meter – of van de veel duurdere limousinebedrijven. De Taxi and Limousine Commission wilde daar iets aan doen. De nieuwe ‘groene’ taxi kan in elk van de vier andere wijken passagiers oppikken, en ze overal naar toe brengen, ook naar Manhattan. Maar in Manhattan mogen zij alleen klussen aannemen ten noorden van de 96ste Straat, terwijl de vliegvelden ook het domein blijven van de gele taxi en de limousinebedrijven. “Het is fantastisch”, vertelde de chauffeur van een groene taxi tijdens een recente rit. “Ik heb vijftien jaar lang illegaal mensen gereden. Nu ben ik helemaal tevreden”, voegde hij er zichtbaar opgelucht aan toe. Er zijn ook tegenstanders, die klagen dat de groene taxi’s leeg terug moeten naar de andere wijken, en dus kostbare tijd en benzine verspillen. Niettemin zijn er al duizend nieuwe groene taxi’s, met licenties voor nog eens vijfduizend.
De gele-taxifirma’s hebben geprobeerd via de rechter een verbod af te dwingen, maar ze verloren. De groene taxi’s hebben inmiddels al 300.000 ritten naar Manhattan gereden, dus het is maar een heel klein zuur appeltje voor de grote gele broer; die reed in diezelfde periode vijftig miljoen ritten. Er is wel een groeiend probleem, want de gypsy cab-chauffeurs, die sinds mensenheugenis de vier wijken bedienden, voelen zich bedreigd. Zij protesteren, wat zich soms uit in intimideren van de groene chauffeurs door schoppen, spugen en rammen op hun auto’s.
Gelukkig blijft de New Yorkse taxi-ervaring gewoon bestaan: de kerriegeur van Indiaas eten en de onbeschoftheid van de chauffeur die met huiveringwekkende snelheid om de files zigzagt en intussen onophoudelijk met een volstrekt onbegrijpelijk brabbeltaaltje iets in een oordopje mompelt.