Dit wordt voor mij een primeur. Ik heb namelijk nog nooit een necrologie geschreven – gelukkig overigens. Vorig najaar stierf een 89-jarige man wiens naam buiten Amerika vrijwel niemand iets zei. Maar het was nieuws, en niet zo’n beetje ook. Kranten, maar vooral de sociale media, stonden er bol van. Tijdens een recente reis naar Los Angeles ving ik een gesprek op over de onuitwisbare indruk die deze man heeft nagelaten. En wie was hij dan wel? Zijn naam was George Barris, de ontwerper van een aantal van de meest iconische automobielen die ooit zijn gebouwd voor de wereld van film en televisie. Enkele van zijn creaties die hem torenhoge roem brachten onder de Hollywood-elite zijn de oorspronkelijke Batmobile, de gezinsauto’s van The Munsters en The Beverly Hillbillies en K.I.T.T. uit Knight Rider. Zijn specialisme was het verbouwen van hot rods, waarmee hij hoge ogen gooide door de ingenieuze ontwerpen, maar ook door zijn zelfpromotie. George en zijn broer Sam beschouwden fabrieksmodellen van Mercury, Buick en Ford slechts als uitgangspunt voor hun eigen interpretatie. Ze sloopten al het chroom eraf, herschiepen delen van de carrosserie en monteerden grilles, koplampen en achterlichten van andere merken. “George creëerde zijn eigen lijn van excentrieke lakkleuren, Kandy Colors, om de voertuigen speciale glans en diepgang te geven, waardoor deze auto’s feitelijk rijdende kunstwerken werden. Hij bracht ons de ‘cal look’ – die typische, uniek ontworpen ‘look’ van Zuid-Californische auto’s – die zo onderscheidend werd”, zegt John DeWitt, schrijver van ‘Cool Cars, High Art: The Rise of Kustom Kulture.’ “Maar zijn grootste verdienste was dat hij de customized car als verschijnsel op de kaart zette, de auto die speciaal naar wens van de klant wordt omgebouwd. Hij was een fenomenaal publiciteitsgenie en L.A. was helemaal de perfecte plek voor hem.” Bovendien (her)bouwde hij – letterlijk – unieke auto’s voor de sterren.
De autogekke Barris begon al op jonge leeftijd, in de Californische hoofdstad Sacramento, modelauto’s te bouwen en veranderen. De eerste echte auto die hij en zijn broer Sam ombouwden, was een vierdeurs Buick uit 1925 die ze van hun vader hadden gekregen. Ze lakten er oranje en blauwe strepen over en zetten er wieldoppen en metalen strips op, gemaakt van potten en pannen van warenhuisketen Woolworth. Op de middelbare school bouwde hij zijn eerste unieke model uit een Ford Roadster cabrio van 1936. Na de Tweede Wereldoorlog verhuisden Barris en zijn broer naar Los Angeles, waar ze Barris Kustom Industries begonnen. In 1948 won zijn omgebouwde Buick uit 1941 de eerste prijs in de eerste hot rod-wedstrijd op de L.A. Autoshow. De populariteit van zijn auto’s trok de aandacht van Hollywood, waar zijn eerste opdracht voor Alfred Hitchcock’s succesfilm North by Northwest was. “Auto’s uit Detroit zijn doorgaans goed ontworpen – zo goed zelfs, dat we zelden iets aan de basis van het ontwerp veranderen”, vertelde Barris in 1953 aan Motor Trend Magazine. “In plaats daarvan versterken wij de accenten en ontwikkelen ze tot ver buiten de limieten van de massaproductie, en proberen ze dan te verfijnen tot auto’s waarvan het ontwerp veel langer mee kan.” Zijn grootste klapper maakte hij toen ABC Television hem vroeg een opvallend en herkenbaar voertuig te ontwerpen voor de tv-serie Batman. Barris ging aan de slag met een conceptmodel van Lincoln, de Futura, dat hij al tien jaar in de opslag had en gebruikte dat als basis voor een auto die hij in vijftien dagen bouwde. Barris hield de auto en verkocht die in 2013 op een veiling voor 4,5 miljoen dollar. Van totaal andere aard was een doorgezaagde Oldsmobile uit 1921 die hij aan een pick-up truck laste voor de comedyserie The Beverly Hillbillies. Voor weer een andere comedyserie, The Munsters, bouwde hij zowel Drag-u-La, een auto rondom een doodskist, als de gezinswagen, de Munster Koach. Tot zijn projecten voor beroemdheden behoorden onder meer Elvis Presley’s Cadillac Fleetwood uit 1960 (met vergulde platenspeler, bar en schoenenbankje), een gouden Rolls-Royce voor Zsa Zsa Gabor, een karikaturaal golfkarretje met een wipneus voor Bob Hope en een Ghia L6.4 voor Dean Martin (in CARROS 8/2010 mooi beschreven door collega Martin van der Zeeuw).
Directeur Jim Lee van DC Entertainment herdacht Barris op Facebook aldus: “Toen ik klein was wilde ik tegen de misdaad knokken, zodat ik in George’s Batmobile zou mogen rijden.”
David Hammelburg
Foto: © Brigitte Vincken